سادات برزنجیسادات برزنجی، خاندان کرد از شیوخ طریقت نوربخشیه و قادریه در سلیمانیه می‌باشند. ۱ - نفوذ برزنجیانبرزنجیان از سادات متنفذ جنوب کردستان در سده‌های هفتم تا سیزدهم بودند. مرجوع کنید به مؤسس آن سید عیسی نوربخش، مردی دانشمند و مرشد دینی بود. [۱]
محمد رئوف توکلی، تاریخ تصوف در کردستان، ج۱، ص۱۳۴، (بی جا، بی تا).
۲ - سلسله نسب برزنجیاناین خاندان نسب خود را به امام موسی کاظم (علیه‌السلام) می‌رسانند. [۲]
عبدالکریم مدرس، دانشمندان کرد در خدمت علم و دین، ج۱، ص۴۳۰ـ۴۳۱، ترجمه احمد حواری نسب، تهران ۱۳۶۹ ش.
[۳]
محمد رئوف توکلی، تاریخ تصوف در کردستان، ج۱، ص۱۴۰، (بی جا، بی تا).
[۴]
ادموندز، سیسیل جی ادموندز، کردها، ترکها، عربها، ص ۸۳ ـ۸۴، ج۱، ص۸۰، ترجمه ابراهیم یونسی، تهران ۱۳۶۷ ش.
۳ - وجه تسمیهنام برزنجی برگرفته از روستایی به همین نام (برزنجه) در مشرق سلیمانیه است. [۵]
سیسیل جی ادموندز، کردها، ترکها، عربها، ج۱، ص۸۳ ـ۸۴، ترجمه ابراهیم یونسی، تهران ۱۳۶۷ ش.
۴ - استقرار برزنجیان در برزنجهسال استقرار آنان در برزنجه ۶۵۶ [۶]
سیسیل جی ادموندز، کردها، ترکها، عربها، ج۱، ص۸۳ ـ۸۴، ترجمه ابراهیم یونسی، تهران ۱۳۶۷ ش.
یا ۸۶۰ [۷]
محمد امین زکی، تاریخ السلیمانیة، ج۱، ص۲۱۹، پانویس ۲، ترجمه جمیل احمد روزبیانی، بغداد ۱۳۷۰/۱۹۵۱.
ذکر شده است.درباره علت استقرار آنان در برزنجه، ادموندز بر اساس منابع شفاهی، داستانی آورده است که خود به ناسازگاری تاریخی آن تصریح دارد. [۸]
محمد امین زکی، تاریخ السلیمانیة، ج۱، ص۲۱۹، پانویس ۲، ترجمه جمیل احمد روزبیانی، بغداد ۱۳۷۰/۱۹۵۱.
۵ - مروج نوربخشیه در کردستانطریقه نوربخشیه را ابتدا محمد نوربخشی، برادر شیخ عیسی، در کردستان رواج داد، لکن شیوخ نوربخشیه و قادریه از نسل شیخ عیسی هستند [۹]
محمد رئوف توکلی، تاریخ تصوف در کردستان، ج۱، ص۱۳۴، (بی جا، بی تا).
از جمله بابا رسول، شیخ محمد نودهی، شیخ حسن گله زرد (گله زرده/ گله زه رده)، شیخ اسماعیل قازانقایی (ولیانی)، شیخ محمد معروف، کاک احمد و شیخ محمود برزنجی آخرین فرد مشهور این خاندان است. [۱۰]
بابا مردوخ روحانی، تاریخ مشاهیر کرد، ج۳، ص۶۱۰، تهران ۱۳۶۴ـ۱۳۷۱ ش.
[۱۱]
محمد رئوف توکلی، تاریخ تصوف در کردستان، ج۱، ص۱۳۳، (بی جا، بی تا).
[۱۲]
محمد رئوف توکلی، تاریخ تصوف در کردستان، ج۱، ص۱۳۶، (بی جا، بی تا).
[۱۳]
محمد امین زکی، تاریخ السلیمانیة، ج۱، ص۲۱۹، ترجمه جمیل احمد روزبیانی، بغداد ۱۳۷۰/۱۹۵۱.
[۱۴]
محمد امین زکی، تاریخ السلیمانیة، ج۱، ص۲۲۳، پانویس ۲، ترجمه جمیل احمد روزبیانی، بغداد ۱۳۷۰/۱۹۵۱.
[۱۵]
محمد امین زکی، تاریخ السلیمانیة، ج۱، ص۲۲۴، ترجمه جمیل احمد روزبیانی، بغداد ۱۳۷۰/۱۹۵۱.
۶ - شهرت خانداناز خاندان برزنجی بزرگان دیگری در فقه و حدیث و علوم اسلامی شهرت داشتند، و بدین‌گونه چندین سده، هدایت مردم این منطقه بر عهده آنان بود. [۱۶]
بابا مردوخ روحانی، تاریخ مشاهیر کرد، تهران ۱۳۶۴ـ۱۳۷۱ ش.
[۱۷]
محمد رئوف توکلی، تاریخ تصوف در کردستان، ج۱، ص۱۳۶، (بی جا، بی تا).
[۱۸]
عمررضا کحاله، معجم المؤلفین، ذیل «برزنجی»، بیروت (تاریخ مقدمه ۱۳۷۶).
[۱۹]
عبدالکریم مدرس، دانشمندان کرد در خدمت علم و دین، ترجمه احمد حواری نسب، تهران ۱۳۶۹ ش.
[۲۰]
اسماعیل بغدادی، هدیة العارفین، ج ۱، ستون ۲۵۵، در حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۵، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
[۲۱]
اسماعیل بغدادی، ایضاح المکنون، ج ۱، ستون ۱۷۶، در حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۳، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
۷ - فهرست منابع(۱) سیسیل جی ادموندز، کردها، ترکها، عربها، ترجمه ابراهیم یونسی، تهران ۱۳۶۷ ش. (۲) اسماعیل بغدادی، ایضاح المکنون، در حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۳، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰. (۳) اسماعیل بغدادی، هدیة العارفین، در حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۵، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰. (۴) محمد رئوف توکلی، تاریخ تصوف در کردستان، (بی جا، بی تا). (۵) محمد امین زکی، تاریخ السلیمانیة، ترجمه جمیل احمد روزبیانی، بغداد ۱۳۷۰/۱۹۵۱. (۶) عمررضا کحاله، معجم المرجوع کنید به لفین، بیروت (تاریخ مقدمه ۱۳۷۶). (۷) عبدالکریم مدرس، دانشمندان کرد در خدمت علم و دین، ترجمه احمد حواری نسب، تهران ۱۳۶۹ ش. (۸) بابا مردوخ روحانی، تاریخ مشاهیر کرد، تهران ۱۳۶۴ـ۱۳۷۱ ش. ۸ - پانویس
۹ - منبعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «سادات برزنجی»، شماره۹۴۷. |